VinFuture khởi động đầu năm nay,Ban tổ chức hoàn thành việc chấm giải hồi tháng 9. Lễ trao giải VinFuture mùa 4 dự kiến diễn ra vào 6/12 tới. Dịp này GS. Sir. Richard Henry Friend chia sẻ các thông tin về giải thưởng.

- Ông đánh giá thế nào về giải thưởng VinFuture qua các mùa?

- Giải thưởng VinFuture ngày càng được đón nhận tích cực bởi cộng đồng khoa học thế giới. Mùa thứ 4 có gần 1.500 đề cử đến từ hơn 80 quốc gia và vùng lãnh thổ,hơn 9.000 nhà khoa học trở thành đối tác đề cử. Các đề cử năm nay không chỉ tăng về số lượng mà còn đa dạng,trải dài trên nhiều lĩnh vực như khoa học vật liệu,y học tái tạo,khoa học công nghệ máy tính...

Việc này cho thấy giới khoa học ngày càng biết và hiểu về những giá trị mà VinFuture tôn vinh. Giải thưởng không chỉ được trao cho những ý tưởng khoa học đột phá,mà còn vinh danh những công trình tạo ra thay đổi đáng kể trong các lĩnh vực quan trọng như sức khỏe,nguồn cung thực phẩm bền vững và khí hậu.

Chúng tôi cũng mong muốn tìm kiếm những đổi mới,những khám phá chưa được biết đến hoặc chưa được áp dụng rộng rãi nhưng hứa hẹn tiềm năng tạo nên bước ngoặt tích cực trong tương lai.

Giáo sư Richard Henry Friend,Chủ tịch hội đồng Giải thưởng VinFuture,nhấn mạnh tầm quan trọng của Giải thưởng VinFuture trong việc kết nối khoa học với thực tiễn. Ảnh: VinFuture

- Những lĩnh vực nào thu hút sự chú ý trong mùa giải năm nay?

- Tôi không thể tiết lộ cụ thể,nhưng tính tác động toàn cầu của những công trình này sẽ khiến mọi người phải chú ý. Chúng tôi không chỉ vinh danh những đột phá trong khoa học kỹ thuật,mà còn đánh giá cao về tác động của những công trình đoạt giải. Những lĩnh vực có thể khác nhau,nhưng tất cả đều góp phần vào việc nâng cao chất lượng cuộc sống.

- Thông điệp VinFuture năm nay mà ông muốn hướng đến là gì?

- Chúng tôi hướng đến một giải thưởng có thể phản ánh sinh động về cách mà các tiến bộ khoa học công nghệ tác động đến tình hình phát triển chung toàn cầu. Thông điệp quan trọng nhất chính là sự công nhận toàn cầu đối với những công trình được trao giải,qua đó,nâng cao nhận thức của mọi người về những vấn đề cấp bách chung mà nhân loại đang đối mặt.

Những mùa giải trước,các đề cử được vinh danh đều góp phần vào giải pháp giải quyết những vấn đề toàn cầu,như đại dịch Covid-19,hay khử carbon trong hệ thống năng lượng bằng pin lưu trữ.

Công chúng ngày càng hiểu rằng những vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến từng quốc gia hay xã hội riêng lẻ,mà là toàn bộ thế giới. Không nơi nào có thể tránh được hậu quả của những hành động sai lầm hay sự thờ ơ. Ngược lại,mọi xã hội và quốc gia đều có cơ hội chung tay tạo nên những điều tốt đẹp.

GS Friend (trái) khẳng định,khoa học vật liệu còn nhiều tiềm năng,đặc biệt là cho nền công nghiệp năng lượng. Ảnh: VinFuture

- VinFuture có ý nghĩa như thế nào đối với tương lai,thưa ông?

- Tôi tin giải thưởng VinFuture đã tạo ra tác động tích cực to lớn trên toàn cầu. Không chỉ thế,VinFuture còn cho thấy con người phải thay đổi,thích nghi. Bởi vì không có giải pháp nào là duy nhất cho tất cả vấn đề. Điều thách thức là chúng ta phải tìm ra cách sử dụng vật liệu một cách hiệu quả,từ sản xuất đến lưu trữ và sử dụng năng lượng.

Chúng ta cũng đã chứng kiến những tiến bộ lớn trong việc sử dụng năng lượng mặt trời. Ở mùa giải năm 2023,VinFuture đã tôn vinh phát minh giúp cải tiến đáng kể hiệu suất pin mặt trời silicon. Tuy nhiên,còn nhiều tiềm năng để cải thiện hiệu quả của các tấm pin này thông qua việc sử dụng vật liệu mới. Đây sẽ là chủ đề quan trọng trong tọa đàm khoa học sắp tới tại Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2024 vào đầu tháng 12 này.

GS. Henry Friend chia sẻ về những đề cử cho mùa giải VinFuture năm nay. Ảnh: VinFuture

- Ông kỳ vọng VinFuture giúp Việt Nam nâng vị thế trên bản đồ khoa học toàn cầu như thế nào?

- Uy tín và sức hút của Việt Nam trên bản đồ khoa học toàn cầu ngày càng rõ nét. Giải thưởng VinFuture đã thu hút sự quan tâm từ nhiều nơi,chào đón những nhà khoa học tuyệt vời đến Việt Nam. Ở mùa đầu tiên,TS. Katalin Karikó và GS. Drew Weissman - hai nhà khoa học đoạt giải VinFuture với công trình nghiên cứu giúp phát triển vaccine mRNA ngừa Covid-19 - đã có mặt tại Hà Nội. Hai năm sau khi được vinh danh,họ tiếp tục được trao giải Nobel Y Sinh 2023. Hai chủ nhân khác của giải đặc biệt VinFuture mùa 2 (năm 2022) là TS. Demis Hassabis và TS. John Jumper cũng vừa thắng giải Nobel Hóa học 2024.

Ngoài ra,nhóm tác giả từng được vinh danh ở giải đặc biệt VinFuture 2023 dành cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới là GS. Daniel Joshua Drucker (Canada),GS. Joel Francis Habener (Mỹ),GS. Jens Juul Holst (Đan Mạch) và PGS. Svetlana Mojsov (Mỹ) lần lượt được tạp chí Time vinh danh trong danh sách 100 người ảnh hưởng nhất thế giới và danh sách 100 người ảnh hưởng nhất trong lĩnh vực sức khỏe. Họ cũng tiếp tục được vinh danh ở nhiều giải thưởng quốc tế uy tín khác trong năm nay như Tang Prize,giải thưởng Lasker Awards...

Những nhà khoa học này đều đã đến Hà Nội và giao lưu với cộng đồng khoa học cùng sinh viên Việt Nam. Điều đó đã truyền cảm hứng,chứng minh rằng Việt Nam cũng dần trở một trong những điểm đến thu hút các tài năng khoa học hàng đầu thế giới.

Lâm Anh